کار برگهای مطالعات اجتماعی
مقدمه
کاربرگهای مطالعات اجتماعی همانند یک «کتاب کار» میباشد؛ اما به دلیل آن که در قالب برگههای جداگانه، نه بصورت مجموعه، در اختیار دانش آموزان قرار میگیرد به آن «کار برگ» میگوییم. از این برگهها که حاوی نکات مهم هر درس است، میتوان حدّ اقل در سه مورد از فرایند آموزش بهره برد:
الف- تدریس: معلم قبل از تدریس ازگروههای درسی میخواهد در زمانی مشخص متن درس را بخوانند، در بارهی متن آن با هم بحث کنند و سپس در بارهی پاسخهای درست همفکری کنند و در نهایت هر گروه یک برگه را پاسخ دهد.
ب- ارزشیابی: در پایان تدریس، دبیر برگهها را در اختیار دانش آموزان قرار میدهد و از آنها میخواهد که به سؤالات پاسخ دهند. از آنجا که اغلب سؤالات عینی هستند تصحیح آنها طول نمیکشد و معلم میتواند به سرعت نقاط ضعف و قوت تدریس خود و همچنین میزان یادگیری دانش آموزان را تشخیص دهد.
ج- کار در خانه: بعضی دانش آموزان به تمرین و مرور بیشتری نیاز دارند و یا به زبان سادهتر از لحاظ درسی نسبت به بقیه ضعیفتر هستند. معلم میتواند در پایان کلاس برگهی مربوط به درس را در اختیار چنین دانش آموزانی قرار داد و از آنها خواست که در منزل، پس از مطالعة درس، به آنها پاسخ دهند.
بدیهی است که دبیران محترم و حاذق، خود میتوانند راههای گوناگونی برای استفاده و حتی تکمیل کاربرگ های حاضر ارایه دهند. در حال حاضر کاربرگهای فصل سوم در اختیار همکاران قرار میگیرد و امید است با مساعدت همکارانِ گروه علوم اجتماعی، بقیهی فصلها نیز آماده و روی سایت قرار گیرد.
درس اول- خانواده، یک نظام اجتماعی
5- سابقه تشکیل کدام گروه، از دیگر گروهها بسیار بیشتر است؟
6- خانواده به عنوان یک گروه، یعنی مجموعهای از ............... .
7- با افزایش نقش فرزندی به خانواده ای بدون فرزند، چه نقشهای جدیدی به وجود
میآید؟
8- الگوی عمل کدام نقش در خانواده، « نفقه دادن» است؟
9- خانواده به عنوان یک ....................، یعنی مجموعه ای ازنقش های اجتماعی بهم پیوسته.
10- نظام خانواده با چه نقشهایی آغاز میشود؟
11- گروه خانواده چه تفاوتهایی با دیگر گروههای اجتماعی دارد؟
12- چهار نقش در خانواده نام ببرید و برای هر کدام دو الگوی عمل بنویسید.
13- چرا میگوییم خانواده یک نظام اجتماعی است؟
درس دوم- خانواده و نظام اجتماعی کُل
6- عبارت های مرتبط را به یکدیگر متصل کنید( در سمت چپ، یک گزینه اضافی است):
- تولید نسل - افراد به غذا، پناهگاه و توجه نیاز دارند
- مراقبت و نگهداری از کودکان و سالمندان - رشد بهداشت و کاهش مرگ و میر
- اجتماعی کردن فرزندان - نوزادان جایگزین درگذشتگان میشوند
- خانواده، نخستین زمینهی جامعهپذیری است
7- هر یک از تغییرات اجتماعی زیر چه اثری در نظام خانواده به وجود آوردند:
8- درکدام کشور ها رشد جمعیت به عنوان یک مشکل اجتماعی مطرح است؟
9- برای کشوری با 3 درصد رشد اقتصادی، چه میزانی از رشد جمعیت مناسبتر است؟
10- اثرات یا نتایج خانواده را بر نظام اجتماعی کُل، نام ببرید.
11- چرا در زمان گذشته، تولید نسل و رشد جمعیت مانند امروز یک مشکل اجتماعی نبوده است؟ سه دلیل ارایه دهید.
12- چرا امروزه تولید نسل و رشد جمعیت به عنوان یک مشکل اجتماعی، به ویژه در کشورهای جهان سوم، مطرح است؟
درس سوم- خانواده و فرد
6- « با تشکیل خانواده، از سردرگمیها و تلاطمهای روانی فرد کاسته میشود»؛ این عبارت مربوط به کدام اثر خانواده بر فرد است؟
7- فرد از چه لحاظی مدیون و تحت تأثیر خانواده است؟
8- کدام گزینه از تأثیرات خانواده بر فرد، محسوب نمیشود؟
9- کدام عبارت صحیح است؟ نقش نظام خانواده در زندگی اجتماعی .................. .
الف- کمتر از گذشته شده است،
ب- بیشتر از گذشته شده است،
ج- با گذشته تفاوتی نکرده است.
10- تأثیرات خانواده بر فرد را نام ببرید.
11- تأثیر خانواده را در شکل گیری شخصیت فرد توضیح دهید.
12- چرا خانواده در همهی زمانها پایدار مانده است؟
13- در بارهی حمایت و ارشاد فرد توسط خانواده، قبل و بعد از ازدواج، مثالی ارایه دهید.
درس چهارم- آسیبهای نظام خانواده(1)
(4- اگر نظام اجتماعی در معرض تغییرات سریع قرار نگیرد، تزلزل بنیان خانواده امری طبیعی خواهد بود(ص غ )
7- به نظر شما ترتیب عبارات در کدام گزینه، صحیح است؟
8- دلیل وجود اختلاف و ناسازگاری بین زن و شوهرها چیست؟
9- عبارت «زنی که با وجود فداکاری برای اداره منزل، با خویشاوندان همسر خویش برخورد مناسبی ندارد»، با کدام مباحث ناسازگاری زوجین ارتباط دارد؟
10- مفهوم انتظارات را توضیح دهید. برآورده نشدن آن چه پیامدی در خانواده خواهد داشت؟
11- چرا در برخی موارد زن و شوهر انتظارات یکدیگر را برآورده نمیسازند؟ سه دلیل ارایه دهید.
12- چرا افراد به گونههای مختلف اجتماعی میشوند؟
13- راه حل ناسازگاری بین زوجین چیست؟
درس پنجم- آسیبهای نظام خانواده(2)
1- وجه مشترک اختلافات میان والدین و فرزندان را با چه مفهومی میتوان بیان کرد؟
2- دو خصوصیت که در دورهی نوجوانی در فرد ظاهر میشوند، کدامند؟
3- در پاسخ به این سؤال « تفاوت انتظارات والدین و فرزندان از کجا ناشی میشود؟»، کدام گزینه صحیح است؟
4- تفاوت در ارزشهای والدین و فرزندان ناشی از چیست؟ و چه پیامدی دارد؟
5- دلیل ناسازگاری بین والدین و فرزندان چیست؟ یک مثال ارایه دهید.
6- در دورهی نوجوانی چه خصوصیاتی در فرد ظاهر می شود؟
7- یک مثال بزنید که در آن تفاوت در ارزشهای والدین و فرزندان موجب اختلاف بین آنها شده است؟
8- راه حل ناسازگاری بین والدین و فرزندان چیست؟
پایان