سوالات تشریحی جامعه شناسی 2- فصل دوم

بسمه تعالی  

درس پنجم- هویت

1- معنای اولیه و عام هویت چیست؟ با ذکر مثال توضیح دهید. ص 33

2- ما در پاسخ کیستی؟ به تناسب چه چیزی عباراتی بیان می­کنیم؟ ص 33 و 34

3-    دو ویژگی مثال بزنید که خود در پیدایش آن مؤثر نبوده­ایم و از این پس نیز در آنها تأثیری نمی­توانیم داشته باشیم؟ ص 34

4-    یک ویژگی مثال بزنید که خود در پیدایش آن مؤثر نبوده­ایم ولی در تغییر آنها می­توانیم نقش داشته باشیم؟ ص 34

5-    ویژگی­های انتسابی و اکتسابی هویت را تعریف کنید. با ذکر مثال. ص 34

6-    ویژگی­های هویت فردی و اجتماعی را با ذکر مثال توضیح دهید. ص 35

7-    ویژگی­های هویتی ثابت و متغیر را با ذکر مثال توضیح دهید. ص 35

8-    چرا علیرغم تغییر بسیار در ابعاد هویتی انسان، هویت همواره دارای بعد ثابتی نیز هست؟ ص 35

9-    منظور از بخش خودآگاه و ناخودآگاه هویت چیست؟ ص 36

10- ما درباره­ی ویزگی­هایی از هویت خود که به آن واقف نیستیم چه می­کنیم؟ توضیح دهید.ص 36 

۱۱-از کجا می­توان پی برد که خطا و اشتباه در شناخت هویت خود و دیگران، وجود دارد؟ ص 36 

۱۲- پیامبران و اولیای الهی در باره­ی کدام ابعاد هویت انسان­ها سخن گفته­اند؟  ص 36 

۱۳- با توجه به بخش ناخودآگاه هویت، مباحث و نظرات پیامبران و اولیای الهی را با جامعه­شناسان و انسان شناسان غیر الهی، مقایسه کنید؟ ص 36

درس ششم- هویت فردی و اجتماعی 

1-    هویت فردی به چند بخش تقسیم می­شود؟ هر کدام مربوط به چه جهانی هستند؟ برای هر کدام چهار مثال بنویسید. ص 38 

2-    مواردی از  هویت­های اجتماعی نام ببرید. هویت اجتماعی فرد چگونه شکل می­گیرد؟ با یک مثال توضیح دهید. ص 39 و 38 

3-    آیا جهان­های سه گانة طبیعی، نفساتی و اجتماعی با یکدیگر ارتباط دارند؟ توضیح دهید. 39 

4-    تأثیر ویژگی­های جسمانی افراد بر خصوصیات روحی آنها را با ذکر مثال توضیح دهید. سپس نمودار چنین رابطه ای را رسم کنید. ص 39 

5-    با ذکر مثالی تأثیر جهان نفسانی را بر خصوصیات جسمانی افراد نشان دهید. ص 39 

6-    روایت «ما ضعف بدن عما قویت علیه النیه»، بیانگر چه موضوعی است؟ ص  39 

7-    تأثیر محیط جغرافیایی را بر جهان اجتماعی توضیح دهید. ص 41 

8-    آیا از منظر قرآن کریم بین کنش­های اجتماعی انسان و اوضاع طبیعی ارتباط وجود دارد؟ توضیح دهید. ص 41 

۹- تأثیر کنش­های اجتماعی را بر محیط طبیعی، نشان دهید. ص 41؟    

10- ویژگی­های روانی و اخلاقی انسان­ها چه تاثیری بر جهان اجتماعی می‌گذارد؟ توضیح داده و مثال بزنید. ص 42 

11- جهان اجتماعی چه تاثیری بر ویژگی‌های روحی و روانی افراد می‌گذارد؟  

 12  - جهان اجتماعی برچه اساسی شکل می‌گیرد و سازمان می‌یابد؟ ص 43

42 

13- تناسب جهان اجتماعی با طبیعت و بدن آدمی را در جهان متجدد دنیاگرا و جهان معنوی اسلام، نشان دهید. یا،  نگاه جهان متجدد  و جهان اسلام را نسبت به طبیعت، با یکدیگر مقایسه کنید. ص 44-43 

14-  «  طبق آمارهای جهانی، میزان خودکشی افراد در جهان اسلام، بسیار کم­تر از جوامع دیگر است». وضعیت فوق را با توجه به بحث « تناسب هویت­های فردی و اجتماعی»، چگونه تفسیر می­کنید. 

15- تناسب جهان اجتماعی با هویت اخلاقی و روانی افراد را توضیح دهید. ص 44 

        16- جهان اجتماعی دنیوی(جهان غرب یا مدرن) و جهان معنوی، هر یک، با کدام هویت اخلاقی و روانی  افراد سازگار هستند؟ ص 45

درس هفتم- بازتولید هویت اجتماعی

1-     به هنگام تولد هرفرد، جهان اجتماعی کدام ویژگی او را تعیین می کند؟ یا، تأثیر جهان اجتماعی را در تعیین هویت اجتماعی افراد توضیح دهید. 47

2-     جهان اجتماعی برای تداوم حیات خود چه می­کند؟ 47- 48

3-     عوامل آشنایی کودک با جهان اجتماعی را نام ببرید. چهار مورد. 48

4-     جامعه پذیری را تعریف کنید. 48

5-     آیا همه­ی انسان­ها هویتی را که جامعه برای آنان در نظر گرفته می­پذیرند؟ چرا؟

6-     چرا جامعه برای تداوم حیات خود، علاوه بر فرایند جامعه­پذیری، به کنترل اجتماعی نیز نیاز دارد؟ آیا می­توانید وضعیتی را فرض کنید که جامعه به کنترل اجتماعی نیاز نداشته باشد؟

7-     کجروی اجتماعی را تعریف کنید. 48

8-     هر جامعه برای پیشگیری و کنترل کجروی­های اجتماعی از چه روش­هایی استفاده می­کند؟ نام ببرید و هر کدام را توضیح دهید. 49

9-    کنترل اجتماعی چیست ؟ 49

10-  اقناع چیست و قدرت اقناع بیشتر یک فرهنگ، چه تأثیری بر رفتار افراد دارد؟49

             11- کدام فرهنگ­ها از قدرت اقناعی بیشتری برخوردارند ؟ 50 

            12- تشویق و تنبیه بیشتر در مورد چه کسانی به کار برده می­شود؟ 50 

            13- آیا تشویق و تنبیه نسبت به پدیده­های مختلف فرهنگی، یکسان انجام می­شود؟ 50 

             14- دو صورت  تشویق و تنبیه را نام برده و بنویسید که هر کدام در چه گروه­هایی مورد استفاده  قرار می­گیرند؟ کدام یک آثار عمیق­تری دارد؟ 50 

              15- کدام جوامع در معرض ناهنجاری­ها و آسیب­های بیشتری قرار می­گیرند؟ 50 

              16- امر به معروف و نهی از منکر دارای چه آثاری هستند و در کدام فرایندهای اجتماعی، نقش دارند؟ 50 

             17-  مراتب و روش­های امر به معروف و نهی از منکر را بنویسید. مسؤلیت اجرای آنها به عهده کیست؟ 50

سوالات درس هشتم- تغییرات هویتی و تحولات اجتماعی

      1- انسان­ها هویت اجتماعی انتسابی و اکتسابی خود را چگونه به دست می آورند؟ کسب هویت­های اجتماعی جدید چه تأثیری بر موقعیت اجتماعی آنان دارد؟ 52

2- تحرک اجتماعی چیست؟  53

3- انواع تحرک اجتماعی را نام ببرید و برای هر کدام یک مثال بنویسید.  53

4- در هر جهان اجتماعی، چه چیزی فرصت­های افراد را برای تحرک اجتماعی و کسب هویت های جدید، تعیین می­کند؟  53

5- امکان تحرک اجتماعی صعودی افراد در جوامع زیر چگونه است؟  53-54

الف- جوامع مبتنی بر ارزش­های نژادی

ب- جوامع مبتنی بر ارزش­های اقتصادی

ج- جوامع مبتنی بر ارزش­های دنیوی

6- آیا هویت دینی و معنوی افراد در یک جهان سکولار می­تواند بروز داشته باشد؟ توضیح دهید. 54

7- در یک جهان دینی و معنوی چه نوع هویت­هایی به رسمیت شناخته نمی­شوند؟ 54

8- در چه صورتی تغییرات هویتی در تعارض با هویت فرهنگی جامعه قرار نمی­گیرد؟ پیامد این تغییر و عکس العمل جامعه نسبت به آن چیست؟  54

9- چه زمانی تغییرات هویتی به تعارض فرهنگی منجر می­شود؟ پیامد تعارض فرهنگی چیست؟  55

10-  تغییرات هویتی به چند شکل انجام می­شود و هر یک چه پیامدی دارد؟ 54 و 55

11- عبارات زیر را به شکلی در دو گروه، طبقه­بندی کنید که هر گروه بیانگر نوعی خاص از تغییرات هویتی باشد(پاسخ خود را در یک جدول ارایه دهید).

    اضطراب و نگرانی اجتماعی- گسترش و توسعه­ی فرهنگ جامعه- در درون یک جهان اجتماعی واحد- تعارض فرهنگی- خارج از مرزهای مقبول فرهنگی- تشویق و تأیید جامعه.

12- علل تعارضات فرهنگی را نام برده و مختصر توضیح دهید.  55

سؤالات درس نهم – تحولات هویتی فرهنگ 

1- هویت فرهنگی جامعه بر چه اساسی شکل می گیرد؟ و چه زمانی هویت فرهنگی محقق می شود؟ 57 

2- چه تفاوت یا نسبتی بین هویت فرهنگی جامعه و هویت اجتماعی افراد وجود دارد؟ توضیح دهید. 57 

3- ابتدا متن زیر را به دقت بخوانید و سپس با استفاده از عبارات متن، جدول را کامل کنید. 57

     « نظام آموزشی ایران با هدف تعلیم و تربیت اسلامی شکل گرفته است. معلمان و دانش­آموزان از مهمترین عناصر این نظام محسوب می­شوند. مدیران آموزشی نیز با استفاده از آموزه­های قران مجید، همواره بر اهمیت علم و فراگیری دانش تأکید کرده­اند». 

هویت اجتماعی	هویت فرهنگی
1-
2-
3-

4- تأثیر هویت فرهنگی را بر هویت­های اجتماعی توضیح دهید ؟ 57 

5- هویت فرهنگی تا چه زمانی دوام می آورد و چه زمانی نابود می­شود؟ 58 

6- تعارض بین کدام بخش­های فرهنگی می­تواند به تزلزل فرهنگی منجر شود؟ 58 

7- تزلزل فرهنگی چه هنگامی رخ می دهد؟ 58 

 8- تزلزل فرهنگی چه ارتباطی با بحران هویت دارد ؟ دلیل بیاورید. 58 

9- اگر بحران هویتی تداوم یابد  چه نتیجه­ای به دنبال خواهد داشت؟ 58 

10-  تغییرات فرهنگی و تمدنی، امری مثبت است یا منفی؟ با ذکر مثال. 59

11- عواملی که بحران­های فرهنگی و در نتیجه تغییر هویت­های فرهنگی را به وجود می­آورند، به چند بخش تقسیم می شوند ؟ نام برده و توضیح دهید. 59- 60 

12- مرگ طبیعی یک فرهنگ چه زمانی رخ می دهد؟ توضیح دهید. 60 

13- کدام فرهنگ با بحران­های زیست محیطی، اقتصادی و معیشتی مواجه ­شده و به بن­بست می­رسد؟ 60 

14- کدام فرهنگ با شکاکیت، پوچ­انگاری و انواع آسیب­ها مانند یأس و خودکشی افراد مواجه می­شود؟ 60 

15- وجود کاستی و خلاء معنوی در برخی فرهنگ­ها، اندیشوران و متفکران اجتماعی را  به چه عملی فرا می­خواند و تشویق می­کند؟ 60 

16- وضعیت فرضی زیر را در نظر بگیرید و سپس به سه سؤال در ذیل آن پاسخ دهید. 60

      « محققان اجتماعی از رواج شکاکیت، پوچ­انگاری، یأس و خودکشی در جامعه­ی X و بروز بحران­های زیست محیطی، اقتصادی و معیشتی در جامعه­ی Y، خبر داده­اند».

      الف- دلیل مشترک وجود این آسیب­ها در دو جامعه­ی مذکور چیست؟

      ب- در ایجاد این آسیب­ها، چه تفاوتی بین این دو جامعه وجود دارد؟

     ج- در صورت تداوم چنین وضعیتی، سرانجام فرهنگ این دو جامعه چیست؟

سؤالات درس دهم- از خودبیگانگی فرهنگی

1- اانواع مختلف ارتباطات فرهنگی و نتایج هر یک را به اختصار بنویسید. 62- 63 

2- چه زمانی یک فرهنگ در جریان ارتباطات بین فرهنگی می­تواند زمینه ی گسترش و توسعه ی خود را فراهم آورد؟ با ذکر یک مثال. 62 

3- جهان اسلام در مواجهه با فرهنگ یونان و روم باستان، کدام عناصر فرهنگی را از آنها اخذ کرد و کدام عناصر را نپذیرفت؟ 63 

4- چه زمانی یک فرهنگ  در جریان ارتباطات بین فرهنگی دچار تحولات هویتی می­شود و به فرهنگ دیگری ملحق می­شود؟ 63 

5- اگر فرهنگی در مواجهه با فرهنگ دیگر، ................. و ................. داشته باشد، بدون آنکه به آن فرهنگ .............. شود، هویت .............. متناسب با آن .................... خود بدست می­آورد. 63 

6- کدام فرهنگ در قرون وسطی، پس از رویارویی با فرهنگ اسلامی، تحولاتی هویتی پیدا کرد؟ توضیح دهید. 64  

7- «خودباختگی فرهنگی»  چه نوع آسیبی است و مانع چیست؟ 65 

8- در چه صورتی «خود باختگی فرهنگی» در جامعه رخ می­دهد؟ جامعه­ی گرفتار به خودباختگی فرهنگی، عناصر فرهنگ بیگانه را در چه سطحی و چگونه فرا می­گیرد؟ 65 

9- ارتباط جامعه خودباخته با فرهنگ خویش و فرهنگ دیگری که مبهوت آن شده، چگونه است؟ 65 

10- چرا بسیاری از جوامع غیرغربی در رویارویی با فرهنگ غرب، به خودباختگی فرهنگی گرفتار شدند؟ این خودبیگانگی چه نامیده می­شود؟ 65 

11- غرب زدگی چیست؟ 65 

12- انواع مختلف از خودبیگانگی فرهنگی را توضیح دهید. 66 

13- چه فرهنگ­هایی نمی­گذارند که انسان­ به تفسیر و شناختی صحیح از عالم و آدم (شناخت حقیقت جهان و حقیقت خود) نایل شوند؟ توضیح دهید. با ذکر دو نمونه. 66 

14- در جهان ترسیم شده توسط فرهنگ­های باطل، آدمی و فطرتش با چه مشکلی روبرو می­شود؟ 66 

15- بر اساس نگاه قرآن، انسان چه زمانی به شناخت حقیقت خود و جهان می­رسد؟ قران در این باره چه می­فرماید؟ 66 

16- تنها کدام فرهنگ می­تواند انسان را با حقیقت خود و جهان آشنا کند؟ انسان درون این فرهنگ، چه نگرشی نسبت به خود و جهان دارد؟ 66

سوالات درس یازدهم- هویت ایرانی  

1.      هویت ایرانی قبل از ظهور اسلام چگونه بوده است؟ توضیح دهید. 68

2.      اسلام چه تأثیری درهویت ایرانی داشته است؟ 68

3.      چرا زبان فارسی دری به عنوان زبان فرهنگی دوم جهان اسلام، گسترش یافت؟ 69

4.      فرهنگ اسلامی(از جمله ایران) در مقابل حمله مغول و جنگ­های صلیبی چه واکنشی نشان داد؟ 69

5.      برخورد جهان غرب با جهان اسلام، چه تأثیری در هویت فرهنگی مسلمانان داشته است؟ 70

6.      هویت فرهنگی جوامع اسلامی در تصویری که تاریخ نگاران غربی و مستشرقان القا می­کردند، چگونه بود؟ 70

7.      متفکرین ایرانی- از دهه­ی سی به بعد- برای مقابله با خودباختگی فرهنگی، دست به چه اقدامی زدند؟ سه نمونه ذکر کنید. 70

8.      انقلاب اسلامی، حاصل چه بود و با بازگشت به کدام خویشتن همراه بود؟ 70

9.      انقلاب اسلامی چه تأثیری در احیای هویت جهان اسلامی داشته است؟ 71

10. بیداری حیات معنوی اسلام پس از انقلاب اسلامی، چه تأثیری بر نظریه پردازان غربی گذاشته است؟ 71

11.  عبارات زیر را با توجه به بحث « هویت ایرانی» به سه دسته تقسیم کرده و برای هر دسته عنوان مناسبی انتخاب کنید. ( پاسخ خود را در قالب یک جدول ارایه دهید). 68- 71

 هویتی سکولار و دنیوی- بازگشت به خویشتن الهی و توحیدی- جذب و هضم مغولان در فرهنگ خود- احساسات قوم­گرایانه و ناسیونالیستی- احیای هویت جهان اسلام- هویت دینی آمیخته با اساطیر- خودباختگی فرهنگی. 

12- به نظر شما، انقلاب اسلامی ایران در چه گستره­ای از جهان­های اجتماعی، توانسته است هویت­های فرهنگی را تحت تأثیر خود قرار دهد؟ ( برای پاسخگویی به این سؤال، در ابتدا لازم است جهان­های اجتماعی مورد نظر را نام برده و سپس در مقابل هر یک، تأثیر انقلاب اسلامی را از حیث هویت فرهنگی، بنویسید).

                                                              پایان سوالات فصل دوم