آموزش از طریق همیاری- قسمت دوم

یادگیری از طریق همیاری- قسمت دوم

فصل چهارم- ایجاد وابستگی مثبت

      در روش همیاری وابستگی مثبتی بین اعضا به وجود می­آید، به نحوی که افراد درک می­کنندکه پیروزی یا شکست برای همه اعضای گروه است نه یک نفر؛ و  همچنین همه بایستی فعال باشند و در خدمت گروه، یعنی راهی برای سواری مجانی گرفتن، وجود ندارد.

    راه­های مختلف ایجاد وابستگی مثبت:

- دادن نقش­های متفاوت به اعضای یک گروه: خواننده، ثبت کننده ،گزارشگر، وارسی کننده و ..... .

- تقسیم وظایف: واگذاری بخشی از وظیفة گروه به هر عضو گروه.

- ایجاد روحیة گروهی. در اولین جلسةکار گروهی دانش آموزان وقت داشته باشند تا یک حالت هویت گروهی       در آن­ها ایجاد شود: برای گروه شان اسم انتخاب کنند، یا یک نشان (آرم) برای خودشان بسازند یا حتی یک شعار.

- جورچین، راهبردی پیجیده برای ایجاد وابستگی مثبت درون گروهی و برون گروهی در حین فعالیت گروه­ها است که دارای مراحل زیر است: 

     1- مجموعه ای از اطلاعات را به چند بخش تقسیم کنید؛

     2- هر فرد در گروه مسؤل یک بخش از اطلاعات می شود؛

     3- هر دانش آموز اطلاعات لازم در موضوع مربوط به خود را جمع آوری و فرا می­گیرد؛

     4 - هر دانش آموز برحسب موضوعش به گروه­های تخصصی می­رود. تعداد گروه­های تخصصی- که از گروه­های مختلف اما با موضوع واحد هستند-، به تعداد بخش­هایی که یک دسته از اطلاعات تقسیم شده اند، بستگی دارد. مثلا اگر معلمی در همان مرحلة اول جورچین، مجموعه­ای از اطلاعات را به سه بخش تقسیم کرده و هر بخش را به یکی از اعضای تمامی گروه ها واگذار کرده باشد بایستی سه گروه تخصصی تشکیل داد.

    5- در گروه تخصصی، دانش آموزان که از گروه­های مختلف اما با موضوع واحد هستند، آن چه آموخته­اند را با هم مرور می­کنند و به کمک یکدیگر نواقص و ابهامات را برطرف می­کنند. این کار موجب می شود که هر دانش آموز بطور کامل به موضوع مربوط به خود مسلط شود.

      6- هر فرد به گروه خود باز می­گردد و به نوبت مطلبی را که یاد گرفته­اند به هم گروه­های خود می­آموزند.

   دو توصیة ساده و مهم معلم به دانش آموزان: یکدیگر را به نام صدا زدن+ تشویق همیاران خود. استفاده دانش آموزان از این دو مهارت سبب می­شود که گروه­های همیار آن­ها خیلی سریع به محل مورد علاقه­ی آنها تبدیل شود؛ محلی که در آن احساس ارزشمند بودن می­کنند و از یادگیری لذت می­برند.

مشکل نمره­های گروهی

      دادن یک نمره به گروه شاید مورد اعتراض والدین فرزندان تیز هوش و قوی­تر قرار گیرد. نمرة گروهی موقعی مناسب ترین روش است که مشارکت همة دانش آموزان در بدست آمدن محصول گروه، روشن باشد.

   مشکل دیگر هنگامی است که دانش اموزی هر قدر گروه به او فشار بیاورد، کار خودش را انجام نمی­دهد. در چنین وضعیتی معلم باید مداخله کند و از افراد گروه برای وادار به کار کردن دانش آموز متمرد حمایت کند. سرانجام ممکن است تصمیم بگیرد که آن دانش اموز را از گروه بیرون بیاورد.

    دانش آموزان باید متقاعد شوند که گروه­های همیاری به یادگیری کمک می­کنند ولی جای یادگیری آن­ها را نمی­گیرند. از هر فرد عضو گروه بخواهیم همة کارهای گروه را امضا کند و بدین وسیله مسؤلیت خود را به یاد داشه باشد.

فصل پنجم- آموزش مهارت­های اجتماعی

مهارت­های اجتماعی خود به سه دسته تقسیم می­شوند:

     الف- مهارت­های پایه؛ حداقل مهارت­هایی است که گروه بدون آنها هیچ کاری از دستش برنمی آید: وارد شدن آرام و سریع به گروه- آرام صحبت کردن- تا آخر کار همراه گروه ماندن- گوش دادن به حرف دیگران- دانستن وظیفة خود.

       ب- مهارت­های کارکردی؛ اعضا را قادر می­سازد به نحو مؤثری با یک دیگر کار کنند: نوبت گرفتن- نظر خود را بیان کردن-  تشویق دیگران به مشارکت-  قدردانی از مشارکت دیگران-  متمرکز نگهداشتن گروه بر روی وظیفه­اش.

     ج- مهارت­های پیچیدة تفکر: تفسیر- تحلیل روند کار گروه- ترکیب چند نظر- ارزیابی کار گروه- انتقاد کردن از نظر نه از شخص.

     البته لازم نیست که همة این مهارت­ها را به دانش آموزان خود آموزش بدهیم. شرایط سنی، توان ذهنی و پایة تحصیلی در این امر دخالت دارد.

   راه­های آموزش و تقویت  مهارت­های اجتماعی:

ü     آن مهارت را با کلمه­هایی که دانش آموزان می­فهمند تعریف کنید.

ü     کمک کنید تا نیاز به آن مهارت را حس کنند.

ü     دانش آموزان خودشان آن مهارت را توصیف کنند(کارهایی که باید انجام دهند را فهرست کنند).

ü     از دانش آموزان بخواهید آن مهارت را تمرین کنند و به دفعات لازم تکرار کنند.

ü     باید در صورت لزوم به طور منظم به مهارت­های اولیه بازگشت و تمرین بیشتری کرد.

ü     هنگام تدریس مهارت­های اجتماعی تا جایی که به فکرتان می­رسد از وسایل کمکی بصری استفاده کنید. مثلا برای مهارتی نظیر تشویق مشارکت دیگران، دانش آموزان می­توانند روی یک نوار کاغذی هر قدر که بخواهند مطالب با مزه بنویسند و شما آنرا روی دیوار کلاس یا بالای تخته آویزان کنید.

ü     آموزش یک مهارت متوقف نمی­شود تا این که استفاده از آن به صورت عادت درآید.

فصل ششم- شیو­­ه­های مراقبت از تعامل دانش آموزان

1-     تهیة برگه یا چک لیست برای جمع­آوری اطلاعات. هنگام بازخورد دادن و نشان دادن اطلاعات ثبت شده، توصیف کننده باشید نه ارزشیاب.

2-     وارد کردن دانش آموزان در ارزشیابی رفتار خودشان:

        الف- خودپایی دانش آموزان؛ چک لیستی از مهارت­های مورد نطر با کلماتی مانند تمام اوقات، بیشتر اوقات، گاهی اوقات و بندرت تهیه و دانش آموزان هر گروه با توجه به فعالیت هایشان به آن پاسخ دهند.

        ب- استفاده از دانش­آموزان به عنوان مشاهده­گر: به محض این­که دانش­آموزان شما به کار جمعی عادت کردند می­توانید از دانش­آموزان برای مشاهده­ی کار گروه­ها کمک بگیرید. در این صورت آن­ها می­توانند تا نکات بیشتری در مورد مهارت­های اجتماعی بیاموزند و استفاده از این مهارت­ها نزد خودشان تقویت می­شود و وقت شما تا اندازه­ای آزاد می­شود. آن­ها می­فهمند که شما هم نمی­توانید متوجه همه­ی چیزهایی شوید که در گروه آن­ها رخ می­دهد + فرد علاقه­مند به سلطه بر گروه وقتی مشاهده­گر شد، می­بیند که گروه بدون مشارکت وی نیز به خوبی عمل می کند؛ و در نتیجه ممکن است از این رویه دست بردارند.

 پاداش دهی و تحکیم موفقیت در مهارت­های اجتماعی:

         همان­طور که به موفقیت­­های تحصیلی دانش­آموزان پاداش می­دهید به موفقیت آن­ها در یادگیری مهارت­های اجتماعی نیز پاداش بدهید. مثل دادن ستاره و نوشتن کلمه­ی «عالی» روی برگة آنها. اما پس از مدتی به این نتیجه می­رسید که استفاده­ی دانش­آموزان از مهارت­های اجتماعی، خودش پاداش است. دانش­آموزان خیلی زود می­فهمند که به استفاده از این مهارت­ها علاقه دارند. آن­ها به تعریف کردن از دیگران و تعریف شدن از خودشان علاقه پیدا می­کنند؛ و از گفتن و  شنیدن کلمات تشویق­آمیز لذت می­برند.

فصل هفتم- حل مشکلات

      با دانش­آموزی که قبول نمی­کند در فعالیت­های یک گروه شرکت کند، چه کنیم؟

       1 - تاکید بر این نکته که گروه­بندی­ها همیشگی نیستند.  2- به دانش آموزان اخطار می­کنیم که« افراد گروه­های ناکارآمد با هم باقی می­مانند تا بتوانند کارآمد بودن خودشان را نشان دهند».

 3- با دانش­آموزان ناراضی به شیوه­ی تشویق­آمیز و تشویق کننده صحبت کنید چنان که گویی به مشارکت آتی آنان اطمینان دارید.  4- با مشاهده­ی رفتار مثبت فرد در گروه بلافاصله در مقابل اسمش مثبت بزنید و به او نشان دهید.   5- از گروه کمک بخواهید و از آن­ها بپرسید که چه کاری به مشارکت آن فرد در گروه کمک می­کند.     6- اگر هیچ کاری مؤثر واقع نشد، به دانش­آموز ناراضی فرصت بدهید همه­ی تکالیف را به تنهایی انجام دهد؛ به احتمال زیاد آن­ها به سرعت به گروه برمی­گردند زیرا درمی­یابند که فکر دو نفر بهتر از فکر یک نفر کار می­کند.

    با دانش ­آموزی که به خاطر مشکلات رفتاری­اش کسی دوست ندارد با او هم­گروه شود چه کنیم؟

          1- استفاده از مشاور مدرسه تا راهبردی برای تغییر رفتار دانش آموز طراحی کند.  2- با دانش آموز گفت و گو کنید و در گفت و گویی نشاط آور به او نشان بدهید که از کارکردن باهم کلاسی­های خود چقدر کیف خواهد کرد. در هر حالت صریح باشید و وجود مشکل را تصدیق کنید. 3- دادن پاداش اضافی به گروه (نمره­ی  ارفاقی). از گروه برای کارکردن با آن دانش­آموز حمایت کنید.   می­توان با صراحت و آشکارا  به گروه  گفت که چرا از امتیاز ارفاقی برخوردار است. 4- در کار گروه دخالت کنید و صراحتا انتظارات خود را به او تذکر دهید. 5- در صورت لزوم برای یک درس او را از گروه کنار می­گذاریم و به او می­گوییم دفعه­ی بعد که گروه کار جمعی داشت به او فرصت دیگری می­­دهید.

اعتراض دانش­آموزان به نمرة  گروهی:

Ø     به دقت به آنان توضیح دهید که چرا همه­ی آن­ها یک نمره می­گیرند و معیار نمره دادن چیست. 

Ø     فرصت گرفتن نمره­ی فردی به افراد را فراهم کنید. 

Ø     مدتی نمره­ی گروهی را کنار بگذارید تا زمانی که دانش­آموزان شما از کارکردن در گروه­های همیاری احساس راحتی کنند.    

Ø     قبل از این­که دانش­آموزان را به گروه­های یادگیری تقسیم کنید، اهمیت یاد گرفتن گروهی را سر فرصت به آنان توضیح دهید: در گروه­ها مهارت­های اجتماعی فرا می­گیرید که در هر شغلی که در آینده انتخاب می­کنید کمک شما خواهد بود.

Ø     بگویید: یاد دادن به دیگران به آنان کمک می­کند که دانسته­های خود را بهتر بفهمند.  

Ø     به آن­ها (دانش­آموزان زرنگ) اطمینان بدهید که اگر به هم­گروهی­های خود در یادگیری کمک کنند، نمره­ی آن­ها کم نخواهد شد.

Ø     کاری کنید که برای آن­ها منفعت داشته باشد: اگر همه­ی افراد گروه به حد معینی رسیدند، به تو نمره­ی بیشتری خواهم داد. 

Ø     اگر دانش­آموز نخبه توجهی به افراد گروه ندارد، حتما باید از نمره­ی آنان کم شود؛ تا زمانی که با جدیت برای کمک به اعضای گروه کار نکنند به تلاش­های فردیشان نمره­ی ارفاقی ندهید.

مشکلاتی که با سایر بزرگ­سالان پیش می­آید:

o       به والدین اطمینان دهیدکه شما مهارت­های اجتماعی­ای را  به فرزندانشان           می­آموزیدکه برای موفقیت در جهان واقعی ضروری است + به والدین نخبه اطمینان دهید که در این روش آنان مطلب را عمیق­تر یاد می­گیرند؛ هم­چنین به آنان توضیح دهید بعضی از دانش­آموزان نخبه در دوست­یابی مشکل دارند و این روش به آنان کمک می­کند که مهارت­های اجتماعی کسب کنند و آنان نه فقط به خاطر « مغز داشتن» بلکه به­ خاطر توانایی اجتماعیشان، تحسین شوند.

o       به مدیر و معاونان درباره­ی کاری که می­کنید و دلایل آن توضیح دهید + آن­ها را برای مشاهده­ی کلاس خود دعوت کنید + در دفتر با دیگران در مورد موفقیت این روش صحبت کنید.

مشکلاتی که با خود خواهید داشت:

ü     به یاد داشته باشید مانند هر راهبرد جدیدی که می­آزمایید پیش از بهتر شدن، کار شما نخست سخت­تر می­شود؛

ü      دو سال طول می­کشد تا معلم در این روش خبره شود ؛

ü      هدف­های واقع بینانه برای خود قرار دهید و راه­های مختلف را امتحان کنید تا ببینید که دانش­آموزان شما بیش از همه به چه مهارت­هایی نیاز دارند.

پایان

مجموعه سؤالات عینی فصل چهارم مطالعات اجتماعی

مجموعه سوالات عینی درس مطالعات اجتماعی- فصل چهارم

*** درستی یا نادرستی عبارت­های زیر را مشخص کنید.

الف ) تولید ما یحتاج زندگی برای بقای نظام اجتماعی مقدم بر تولید نسل است(ص– غ ).

ب )رابطه ی کارگران با یکدیگر به منظور دید و بازدید در ایام عید ، نمونه ای از روابط اقتصادی است (ص– غ ).

پ ) بانک یک واحد اقتصادی است که در بخش خدمات ، فعالیت دارد (ص – غ ).

ت ) مصرف کالا هایی که در فرانسه تولید شده است و در ایران به مصرف می رسد ، نشان دهنده ی از بین رفتن مرزهای سیاسی بین ایران و فرانسه است ( ص – غ ).

ث )وقتی تقاضا برای کالا کم می شود و بازار راکد می گردد ، درهر حال و در هر شرایطی ، قیمت ها کاهش می­یابد و یا برای مدتی ثابت می ماند ( ص – غ ).

ج ) وام دهی بانک ها برای ساخت خانه ، نتایجی متفاوت از وام دهی بانک ها برای خرید خانه است( ص – غ ).

چ ) در جامعه ای که که کار کشاورزی به شکل دستی انجام می گیرد ، ارتباط اندکی بین نظام اقتصادی و نظام آموزشی وجود دارد ( ص – غ ).

ح ) ارزش ها و فرهنگ جامعه چون جنبه­ی مادی ندارد ، در توسعه یا افول نظام اقتصادی ، نقشی ندارد(ص- غ).

خ ) اختراع یک ابزار جدید و ورود آن به زندگی مردم ، معمولا تحول و تغییری در نظام اجتماعی کل (جامعه) به دنبال ندارد (ص – غ ).

د ) حفظ حیات مادی جامعه یکی از پیامد های مناسب نظام خانواده است ( ص – غ ).

ذ ) ژاپن با وجود فقدان منابع طبیعی لازم، توانسته است با استفاده از تکنولوژی ، در ردیف کشور­های پیشرفته­ی جهان قرار بگیرد( ص – غ ).

ر ) افراد در طول زندگی ، همواره درنظام اقتصادی ، مصرف کننده هستند ولی در همه­ی دوره­های زندگی شاغل نیستند ( ص – غ ).

ز ) اگر فردی با هوش و استعداد بالا ، شغلی را انتخاب کند که به هوش و توانایی ذهنی کم­تری نیاز دارد ، در شغل خود بسیار موفق خواهد بود ( ص – غ ).

ژ ) در شرایط رکود اقتصادی، عرضه بر تقاضا پیشی می­گیرد ( ص – غ ).

*** گزینه ی صحیح را انتخاب کنید.

الف ) در چه نوع رابطه ای حسابگری های اقتصادی ، نقشی ندارد؟

     الف - روابط اقتصادی     ب - روابط دوستانه     ج - روابط دو نفر       

ب ) کدام گزینه جزء خرده نظام های اقتصادی نمی باشد؟

      الف - تولید     ب - توزیع      ج – خدمات   د – پولی و بانکی               

پ ) اگر آباد کردن دنیا مذموم شمرده ............... ، علم مجال کمتری برای رشد   می­یابد.

                 الف – شود          ب - نشود                   

ت ) در چه صورتی می­توان از ضعف  و مرگ معنویت و وجدان سخن گفت ؟

      الف – رشد سریع اقتصادی     ب – تضاد طبقاتی     ج – پول پرستی       

ث ) اولین شرط انتخاب شغل ، کدام است؟

      الف –استعداد و توانایی      ب – علاقه      ج – مهارت         

ج )  کاشی کار باید با نحوه­ی چیدن کاشی ها و تراز کردن آن ها آشنا باشد "  به کدام گزینه اشاره دارد؟

       الف –استعداد و توانایی    ب – علاقه       ج – مهارت           

چ ) فردی که اطاعت از دستورات رهبران و مدیران ، جزء تصور وی از خودش است ، اگر به مدیریت  یک اداره منصوب شود ، در کار خود موفق نخواهد بود. چرا ؟

    الف – نداشتن علاقه           ب – عدم تناسب استعداد فرد با شغل انتخابی             ج – عدم تناسب شغل انتخابی با تصور فرد از خودش

ح ) یکی از علل اصلی بیکاری در کشور­های در حال توسعه چیست؟

      الف – عدم تناسب جمعیت با امکانات اقتصادی        ب– اتوماسیون                  ج – رکود اقتصادی          

خ ) کدام گزینه جزء زیر بنای اقتصادی یک کشور محسوب نمی شود ؟

    الف – سرمایه کافی   ب – نیروی متخصص   ج – معادن غنی  د – صنایع زیر بنایی

*** گزینه های مرتبط را در ستونهای «الف» و «ب» به یکدیگر وصل کنید(یک گزینه در سمت چپ، اضافی است).

                                  الف                     

                                                                                                                              ب

- اگر مهندس برق به رانندگی تاکسی بپردازد           -  بیکاری آشکار

- کارگران ساختمانی در زمستان ، بیکار می­شوند         -  بیکاری فصلی

- کوپن فروشی ، سیگار فروشی                           - اشتغال کاذب

                                                                - بیکاری  پنهان

*** جاهای خالی را با کلمات مناسب پر کنید.

الف ) هر نظام اجتماعی برای بقای خویش به ....................  نیاز دارد که نقش­ها و الگوهای عمل مربوط به آن را تحقق می بخشد.

ب ) پخش فراورده­ های کارخانه­ها ، نمونه ای از فعالیت ...................  است که در آن کالا ها ................  می شود.

پ ) قاعده ی مالکیت حدود ...................  افراد از امکانات جامعه را مشخص می­کند و از ...............  افراد در مقابل دیگران حراست می کند.

ت ) کوچکترین واحد خرده نظام توزیع ، ...................  است و آخرین خرده نظام پولی و بانکی ، ..................... است.

ث ) علم با کشف قوانین حاکم بر جهان طبیعت ، راه را برای ساختن................. مناسب جهت کنترل و بهره وری از آن فراهم می سازد.

ج ) در روزگار ما شأن و منزلت اجتماعی ، قدرت نفوذ  و بر خورداری از امکانات مادی تا حد زیادی به ............ بستگی دارد.

چ ) انتخاب ............... در زندگی ، انتخابی بسیار اساسی است که بر همه ی وجود زندگی آینده ی فرد تأثیر می­گذارد.

ح ) در روزگار ما ، فردی که در زمینه ی جغرافیا درس خوانده است، راحت تر می­تواند در زمینه ی ....................... خلاقیت خود را نشان بدهد. 

                                                       پایان        

کاربرگ های مطالعات اجتماعی- نظام خانواده(۱)

کار برگ­های مطالعات اجتماعی

     مقدمه

 کاربرگ­های مطالعات اجتماعی همانند یک «کتاب کار» می­باشد؛ اما به دلیل آن که در قالب برگه­های جداگانه، نه بصورت مجموعه، در اختیار دانش آموزان قرار می­گیرد به آن «کار برگ» می­گوییم. از این برگه­ها که حاوی نکات مهم هر درس است، می­توان حدّ اقل در سه مورد از فرایند آموزش بهره برد:

الف- تدریس: معلم قبل از تدریس ازگروه­های درسی می­خواهد در زمانی مشخص متن درس را بخوانند، در باره­ی متن آن با هم بحث کنند و سپس در باره­ی پاسخ­های درست همفکری کنند و در نهایت هر گروه یک برگه را پاسخ دهد.

ب- ارزشیابی: در پایان تدریس، دبیر برگه­ها را در اختیار دانش آموزان قرار می­دهد و از آنها می­خواهد که به سؤالات پاسخ دهند. از آنجا که اغلب سؤالات عینی هستند تصحیح آنها طول نمی­کشد و معلم می­تواند به سرعت نقاط ضعف و قوت تدریس خود و همچنین میزان یادگیری دانش آموزان را تشخیص دهد.

ج- کار در خانه: بعضی دانش آموزان به تمرین و مرور بیشتری نیاز دارند و یا به زبان ساده­تر از لحاظ درسی نسبت به بقیه ضعیف­تر هستند. معلم می­تواند در پایان کلاس برگه­ی مربوط به درس را در اختیار چنین دانش آموزانی قرار داد و از آنها خواست که در منزل، پس از مطالعة درس، به آنها پاسخ دهند.

بدیهی است که دبیران محترم و حاذق، خود می­توانند راه­های گوناگونی برای استفاده و حتی تکمیل کاربرگ های حاضر ارایه دهند. در حال حاضر کاربرگ­های فصل سوم در اختیار همکاران قرار می­گیرد و امید است با مساعدت همکارانِ گروه علوم اجتماعی، بقیه­ی فصل­ها نیز آماده و روی سایت قرار گیرد.

              درس اول- خانواده، یک نظام اجتماعی

1- پایدارترین گروه، گروه خانواده است(ص      غ     )

2- در خانواده زن ومرد ، فقط در یک جنبه با هم مشارکت دارند(ص     غ      )

3- یکی از ملاک­های متمایز کردن گروه­ها از یکدیگر« کوچک یا بزرگ»  بودن آن­ها است(ص    غ      

4- خانواده هم یک گروه و هم یک نظام اجتماعی محسوب می­شود( ص     غ      )

5- سابقه تشکیل کدام گروه، از دیگر  گروه­ها  بسیار بیشتر است؟

    الف- مدرسه                   ب- خانواده                     ج- دوستی

6- خانواده به عنوان یک گروه، یعنی مجموعه­ای از ...............  .

    الف- نقش های اجتماعی بهم پیوسته               ب- الگوهای عمل مرتبط به یکدیگر

    ج- افرادی که خود را «ما» تلقی می­کنند

7- با افزایش نقش فرزندی به خانواده ای بدون فرزند، چه نقش­های جدیدی به وجود

 می­آید؟

    الف- خواهر و برادر                    ب- زن و شوهر                     ج- پدر و مادر

8- الگوی عمل کدام نقش در خانواده، « نفقه دادن» است؟

     الف- شوهر                             ب- پدر                              ج- مادر

9- خانواده به عنوان یک ....................، یعنی مجموعه ای ازنقش های اجتماعی  بهم پیوسته.

     الف – گروه اجتماعی                            ب- واحد                             ج- نظام اجتماعی

10- نظام خانواده با چه نقش­هایی آغاز می­شود؟

        الف- زن و شوهر              ب- مرد و زن                       ج- پدر و مادر  

11- گروه خانواده چه تفاوت­هایی با دیگر گروه­های اجتماعی دارد؟

12- چهار نقش در خانواده نام ببرید و برای هر کدام دو الگوی عمل بنویسید.

13- چرا می­گوییم خانواده یک نظام اجتماعی است؟

درس دوم- خانواده و نظام اجتماعی کُل

1- تولید نسل در هر شرایطی برای جامعه، نتایج نامطلوبی به دنبال دارد(ص     غ     ).

2- در ­ گذشته، چون کودکان به سرعت وارد بازار کار می­شدند داشتن فرزند زیاد، مشکل آفرین نبود(ص غ (            

3- با تغییر فرهنگ عمومی، مرگ نوزادان کاهش یافت و جمعیت به سرعت رشد کرد(ص  غ )   

4- به دلیل تغییر نظام تقسیم کار، دوره­ی مصرف کنندگی فرزندان نسبت به گذشته طولانی شد(ص          

5- « مُتکی به غیر » بار آمدن فرزندان، یکی از تأثیرات نامطلوب خانواده است(ص     غ    

6- عبارت های مرتبط را به یکدیگر متصل کنید( در سمت چپ، یک گزینه اضافی است):

        - تولید نسل                                            - افراد به غذا، پناهگاه و توجه نیاز دارند

        - مراقبت و نگهداری از کودکان و سالمندان        - رشد بهداشت و کاهش مرگ و میر

        - اجتماعی کردن فرزندان                           - نوزادان جایگزین درگذشتگان می­شوند  

                                                                      - خانواده، نخستین زمینه­ی جامعه­پذیری است

7- هر یک از تغییرات اجتماعی زیر چه اثری در نظام خانواده به وجود آوردند:

             الف- رشد بهداشت                 ......................................................

             ب- تغییر نظام تقسیم کار                ....................................

             ج- تغییر فرهنگ                           ...................................

8- درکدام کشور ها رشد جمعیت به عنوان یک مشکل اجتماعی مطرح است؟

             الف- کشورهای پیشرفته  ب- کشورهای جهان سوم                  ج-همه­ی کشورها

9- برای کشوری با 3 درصد رشد اقتصادی، چه میزانی از رشد جمعیت مناسب­تر است؟

            الف- 2 درصد                     ب- 3 درصد                                  ج- 4 درصد

10- اثرات یا نتایج خانواده را بر نظام اجتماعی کُل، نام ببرید.

11- چرا در زمان گذشته، تولید نسل و رشد جمعیت مانند امروز یک مشکل اجتماعی نبوده است؟ سه دلیل ارایه دهید.

12- چرا امروزه تولید نسل و رشد جمعیت به عنوان یک مشکل اجتماعی، به ویژه در کشورهای جهان سوم، مطرح است؟

درس سوم- خانواده و فرد

1- نوع رفتار والدین با یکدیگر، در شخصیّت کودک تأثیر عمده­ای ندارد(ص      غ     ).

2- ارشاد و حمایت فرد توسط خانواده به دوره­ی کودکی و نوجوانی محدود می­شود(ص        

3- مواظبت از نوزاد و کودک، کم­ترین کاری است که هر خانواده در مورد فرزندان خود انجام می­هد(ص   غ) 

    4- خانه و خانواده­ی پدری جایی است که فرد می­تواند شخصیت مستقل خویش را در آن تحقق بخشد(ص     غ      ).

5- به دلیل نقش مهم خانواده، تمام طرح­هایی که برای حذف خانواده ارایه شده باشکست روبرو شده­اند(ص     غ     ).

6- « با تشکیل خانواده، از سردرگمی­ها و تلاطم­های روانی فرد کاسته می­شود»؛ این عبارت مربوط به کدام اثر خانواده بر فرد است؟

        الف- شکل گیری شخصیت            ب- حمایت عاطفی                ج- ارشاد و حمایت         

7- فرد از چه لحاظی مدیون و تحت تأثیر خانواده است؟

      الف- جسمی و بدنی                       ب- روانی و شخصیتی             ج- جسمی و شخصیتی      

8- کدام گزینه از تأثیرات خانواده بر فرد، محسوب نمی­شود؟

     الف- تولید نسل                            ب- نقش ارشادی و حمایتی       ج- تحقق شخصیت مستقل

9- کدام عبارت صحیح است؟ نقش نظام خانواده در زندگی اجتماعی ..................  .

       الف- کم­تر از گذشته شده است،

  ب-  بیش­تر از گذشته شده است،

  ج-   با گذشته تفاوتی نکرده است.

10- تأثیرات خانواده بر فرد را نام ببرید.

11- تأثیر خانواده را در شکل گیری شخصیت فرد توضیح دهید.

12- چرا خانواده در همه­ی زمان­ها پایدار مانده است؟

13- در باره­ی حمایت و ارشاد فرد توسط خانواده، قبل و بعد از ازدواج، مثالی ارایه دهید.

درس چهارم- آسیب­های نظام خانواده(1)

1- خانواده همیشه کانون گرمی است که افراد در آن به آرامش و احساس امنیت می­رسند(ص     غ  )  

2- زن و مردی که از محیط­های اجتماعی مختلف ازدواج می­کنند، با یکدیگر ناسازگار خواهند بود(ص     غ  )  

3- فرزندان یک خانواده چون در محیط اجتماعی واحدی زندگی می­کنند، به یک گونه اجتماعی خواهند شد(ص     غ   )

 (4- اگر نظام اجتماعی در معرض تغییرات سریع قرار نگیرد، تزلزل بنیان خانواده امری طبیعی خواهد بود(ص       غ  )

5- اگر در خانواده، فرد انتظارات طرف مقابل را محقق نسازد، آزردگی و نارضایتی و در نهایت، ناسازگاری و جدایی پیش می­آید(ص     غ     ).

6- زن و شوهرها، اغلب از روی لجبازی انتظارات یکدیگر را برآورده نمی­سازند(ص     غ )   

7- به نظر شما ترتیب عبارات در کدام گزینه، صحیح است؟

        ­الف- اختلاف بین زن وشوهر- به گونه­های مختلف اجتماعی شدن- داشتن انتظارات متفاوت از یکدیگر- نارضایتی

         ب- به گونه­های مختلف اجتماعی شدن- داشتن انتظارات متفاوت از یکدیگر- اختلاف بین زن وشوهر- نارضایتی

         ج- داشتن انتظارات متفاوت از یکدیگر- به گونه­های مختلف اجتماعی شدن- نارضایتی- اختلاف بین زن وشوهر

8- دلیل وجود اختلاف و ناسازگاری بین زن و  شوهرها چیست؟

      الف- ندادن نفقه          ب- گونه­های مختلف اجتماعی شدن                    ج- برآورده نشدن انتظارات

9- عبارت «زنی که با وجود فداکاری برای اداره منزل، با خویشاوندان همسر خویش برخورد مناسبی ندارد»، با کدام مباحث ناسازگاری زوجین ارتباط دارد؟

       الف- تحقق نیافتن جریان اجتماعی شدن بطور کامل

       ب- به گونه­های مختلف اجتماعی شدن زوجین

        ج- تغییر سریع ارزش­های نظام اجتماعی

10- مفهوم انتظارات را توضیح دهید. برآورده نشدن آن چه پیامدی در خانواده خواهد داشت؟

11- چرا در برخی موارد زن و شوهر انتظارات یکدیگر را برآورده نمی­سازند؟ سه دلیل ارایه دهید.

12- چرا افراد به گونه­های مختلف اجتماعی می­شوند؟

13-  راه حل ناسازگاری بین زوجین چیست؟

درس پنجم- آسیب­های نظام خانواده(2)

1- وجه مشترک اختلافات میان والدین و فرزندان را با چه مفهومی می­توان بیان کرد؟

          الف- تفاوت انتظارات     ب- اجتماعی شدن متفاوت        ج- استقلال جویی نوجوان

2- دو خصوصیت که در دوره­ی نوجوانی در فرد ظاهر می­شوند، کدامند؟  

         الف- استقلال جویی- به خود متکی شدن

         ب- عضویت در گروه-  تبعیت از والدین

        ج- استقلال جویی- عضویت در گروه

3- در پاسخ به این سؤال « تفاوت انتظارات والدین و فرزندان از کجا ناشی می­شود؟»، کدام گزینه صحیح است؟

        الف- تغییر نقش فرزند خانواده از کودکی به نوجوانی

        ب- عدم توجه والدین به خصوصیات دوره­ی نوجوانی          

        ج- عدم توجه والدین و فرزندان به خصوصیات دوره­ی نوجوانی 

4- تفاوت در ارزش­های والدین و فرزندان ناشی از چیست؟ و چه پیامدی دارد؟

       الف-  تفاوت در انتظارات- ناسازگاری بین والدین و فرزندان

       ب- اجتماعی شدن متفاوت- تفاوت میان انتظارات والدین و فرزندان

       ج- تفاوت سنی- ناسازگاری بین والدین و فرزندان

5- دلیل ناسازگاری بین والدین و فرزندان چیست؟ یک مثال ارایه دهید.

6- در دوره­ی نوجوانی چه خصوصیاتی در فرد ظاهر می شود؟

7- یک مثال بزنید که در آن تفاوت در ارزش­های والدین و فرزندان موجب اختلاف بین آنها شده است؟

8- راه حل ناسازگاری بین والدین و فرزندان چیست؟

                                                                                                    پایان